Wijkpaleis, Carnissetuin, Welzijnscoalitie, Wielewaal, wooncoöperaties, Zelfregiehuis, Fazantstraat, de Larenkamp en Tweebosbuurt. De lijst van schrijnende gevallen waar -de zo gewenste- burgerkracht het aflegt tegen de macht van de gemeentelijke overheid is lang en doordrenkt met het bloed, zweet en tranen van betrokken Rotterdammers die iets goeds voor hun stad willen doen.
In plaats van dat zij geëerd worden voor hun bijdrage aan de maatschappij worden zij langs dezelfde meetlat gelegd als lobbyende, tot de tanden gejuridiseerde en op aandeelhoudersrendement beluste bedrijven. Sterker nog; waar wooncoöperatie Roos 1,5 miljoen euro neer moest tellen voor vijf vervallen panden, kreeg de projectontwikkelaar vijf vergelijkbare buurpanden voor 1 euro in de schoot geworpen.
Dit is geen Wijk Aan Zet: dit is Wijk Buitenspel.
Vooropgesteld: er zijn veel ambtenaren die ontzettend hun best doen voor de stad. Maar deze vijandige houding van het Rotterdamse politiek-bestuurlijk systeem richting haar eigen bewoners zijn geen geïsoleerde incidenten meer.
Dit is systemisch.
Ik herinner me nog één van de laatste commissievergadering Bouwen Wonen Buitenruimte van het college 2014-2018. Daarin werd aan de nieuwe gemeenteraad meegegeven dat de cultuur bij het cluster Stadsontwikkeling (toch een beetje de makers van de stad) niet goed zit en dat dit ook niet in een collegeperiode op te lossen is.
Mediacratie
Landelijk zie je deze nefaste ontwikkeling terug bij het ontstaan van de toeslagenaffaire. 6.600 Getroffen gezinnen in Rotterdam. Mensen (ambtenaren en politici) met -overwegend- de beste bedoelingen zitten vast in een systeem dat bespeeld wordt door gevestigde economische belangen en een mediacratie en daarmee mensen letterlijk en figuurlijk vermorzelt.
Dit is de vrees. Kafka.
In Rotterdam is er dus nu #wijkaanzet. Zou het na een reeks eerder aangekondigde beleidsdoelstellingen als gebiedsgericht werken, wijkgestuurd werken en Rotterdammergericht werken nu wel lukken om meer macht, middelen en mensen in te zetten voor de daadwerkelijke behoeften en initiatieven van bewoners? Ik weet het niet. De kleine bestuurlijke aanpassing naar wijkraden, een paar mensen erbij ter ondersteuning en het ontbreken van politiek beleid om cultuurverandering af te dwingen doen het ergste vrezen.
621 mensen
Toch wordt er -achteruitkijkend- en weliswaar met veel onnodige moeite en strijd toch ook bemoedigende resultaten geboekt. Nergens anders in Nederland worden initiatieven van bewoners zo financieel en ambtelijk gefaciliteerd met Opzoomer Mee, gebiedscommissiefonds bewonersinitiatieven en CityLab. En ondanks een gehaaste voorbereidingscampagne hebben zich toch weer 621 mensen zich opgegeven om verantwoordelijkheid te dragen voor de publieke zaak door zich kandidaat te stellen voor de wijkraad.
Dit is hoop.
Van die 621 mensen is meer dan de helft op persoonlijke titel verkiesbaar. Hiermee wordt eindelijk de belofte van Meer buurt, minder politiek uit 2014 ingelost. Democratie is als een voetbalkantine. Heel goed als iedereen een keer achter de bar staat.
Hoe gaan die partij-politieke en anders-politieke wijkraadsleden nu samenwerken? In mijn 4 jaar ervaring als a-politieke volksvertegenwoordiger voor WIJ Delfshaven in de gebiedscommissie Delfshaven kan dat best goed werken. Een wijkraad wint aan draagvlak als er meerdere netwerken in vertegenwoordigd zijn. Sommige mensen hebben een netwerk in de wijk, andere onder jongeren en weer anderen in de politiek. En alles valt of staat met hoe goed je in staat bent om samen te werken met wijknetwerkers, bewoners en lokale initiatieven en organisaties.
Politiek is te belangrijk om alleen aan partijpolitici over te laten. Want hoewel politici lof en steun verdienen voor hun keuze om de publieke zaak te dienen kan partijpolitiek ook leiden tot perverse effecten: wij-zij denken, polarisatie en verlies aan vertrouwen door ideologisch gekissebis. Kijk maar naar de opkomstcijfers in wijken als Charlois. Hier zijn andere democratische en participatieve instrumenten als een wijkbegroting of een wijkcoöperatie nodig als aanvulling.
Partijpolitiek kan niet meer het alleenrecht op politieke beslissingen in de stad claimen. Net zo min als Stadsontwikkeling het alleenrecht heeft op het maken van de stad. Ook al noemen zij zichzelf op twitter @stadmakers010. Maar hoe gaat dat samen stadmaken na 16 maart nou in de praktijk werken?
Dit is de opgave.
Iedere verandering zorgt voor verlies maar biedt kansen om het anders te doen. Het is aan de wijkraadsleden om hun politiek activisme en sociaal ondernemerschap in te zetten om die kansen voor bewoners van hun wijk te verzilveren.
Een voorbeeld. Deze maanden speelt de midterm review van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ); wat valt er te leren van de eerste 10 jaar en wat moet er de komende 10 jaar gebeuren. Één van de eerste conclusies is alvast dat de bewonersbetrokkenheid beter moet. Iets dat ook de rekenkamer Rotterdam stadsbreed concludeerde in een onderzoek: van de doelen van dit college op gebied van bewonersparticipatie was er geen enkel doel behaald.
Dit biedt kansen om het anders te doen. Met de belofte van #wijkaanzet kunnen de wijkraadsleden van Zuid zich verenigen om aan de voorkant het gesprek met NPRZ en haar partners te voeren in plaats van het protest achteraf. Dit vraagt iets van de ontvankelijkheid en responsiviteit van de overheid. Maar ook van betrokken bewoners en organisaties om concrete en haalbare voorstellen te formuleren. Wijkraadsleden kunnen hier een belangrijke brugfunctie vervullen.
Tip
Mijn tip aan nieuwe wijkraadsleden: ga dus niet wachten tot je uitgenodigd wordt door een gemeentelijk systeem maar ken betrokken bewoners, lokale initiatieven en organisaties. Weet wat hun beweegt, breng ze bij elkaar en zoek naar gedeelde waarden en acties.
En van de gemeentelijke overheid mag verwacht worden dat zij naar mensen luisteren, ze serieus nemen en uitnodigend zijn. Niet eerst driekwart jaar intern voorstellen ontwikkelen, maar open het gesprek aangaan in de wijk. Niet na een half jaar weer naar een andere klus hoppen. Ruimte geven voor afwijkende opvattingen. En vooral; de maatschappelijke meerwaarde van coöperatieve burgerinitiatieven erkennen en daar naar handelen. Niet alleen woorden, maar ook de daden die daarmee overeenkomen.
Vanaf 14 tot en met 16 maart kun je stemmen voor de wijkraad, in een stembureau in je eigen wijk. Bekijk op deze pagina de kandidaten in jouw wijk.
In het artikel worzt gesproken over de midterm review. Illustratief is dat de wijkraden daarover niet geïnformeerd zijn, laat staan geraadpleegd.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.