Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s over kunst en cultuur?

D66, Groenlinks, PvdA, PvdD en Volt breken een lans voor het herstel en de groei van de Rotterdamse culturele sector. Voor vrijetijdsbesteding, persoonlijke ontwikkeling, verbinding in de maatschappij en het aantrekkelijker maken van Rotterdam. Als dat meer gemeentegeld kost, trekken ze met liefde de portemonnee: “Cultuur is een investering”, zei lijsttrekker Ruud van der Velden (PvdD) in het cultuurdebat, “geen kostenpost.” Hij wil een structurele verhoging van het cultuurbudget, misschien wel tot 25 procent. D66 wil dat de toeristenbelasting standaard naar de cultuurbegroting gaat. Groenlinks wil dat er een Rotterdams filmfonds wordt opgericht. 

Het versterken van de sector moet volgens PvdD, Groenlinks, D66, Socialisten010, Bij1 en vooral de PvdA ook betekenen dat het leven van de makers wat zekerder wordt. De slechte arbeidsvoorwaarden, karig betalende zzp-opdrachten en voor-jou-tien-anderen-sfeer heeft er niet alleen voor gezorgd dat er geen grammetje vet op de botten van culturele makers zit, maar werkt ook een onveilige werkomgeving in de hand. Een inwisselbare kracht is bijvoorbeeld minder geneigd het gedrag van de baas aan de kaak te stellen, zo gaf René Geerlings de lijstrekkers mee op de eerdergenoemde avond in Arminius. De PvdA pleit voor een minimaal zzp-tarief van 35 euro per uur voor gemeenteopdrachten. Samen met D66 willen ze de percentageregeling beeldende kunst¹ opnieuw invoeren, waarbij een vast deel van de gemeentelijke bouwbegroting naar de aankoop of opdracht van kunst moet gaan.

Alle bovengenoemde partijen willen de kosten voor het uitvoeren van de Fair Practice Code, dat onder andere eerlijke vergoedingen moet garanderen, structureel blijven dekken. D66 wil daarvoor de navolging van de Code gaan toetsen. 

Ondanks alle inspanningen, manifesten, codes en overleggen van de afgelopen jaren is de sector volgens Bij1, Denk, D66, PvdA, Groenlinks en de PvdD nog lang niet toegankelijk genoeg. Om het aanbod en het publiek diverser te maken moet er begonnen worden bij de subsidieverstrekkers, schrijven ze. Diversiteit blijft of wordt ‘prioriteit’, maar concreter dan die doelen al zijn wordt het zelden in de verkiezingsprogramma’s.

Wel constateren deze partijen dat het aanvragen van subsidie makkelijker kan en willen ze makers daarbij gaan helpen. Het in 2021 gepresenteerde manifest Cultuur/Inclusief wordt helemaal omarmd door Bij1 en PvdA. Ze willen een bredere adoptie van het document. Denk vindt dat diversiteit en het verbreden van het publiek bij elke beoordeling centraal moet staan. De Christenunie ziet het geld vooral graag naar amateurkunst en projectsubsidies gaan. 50plus wil een breder aanbod tijdens kantooruren. 

Het tekort aan huisvesting voor kunstenaars en makers betekent voor D66, PvdA, Bij1 en 50plus dat het maatschappelijk vastgoed meer door hen gebruikt moet kunnen worden, in plaats van dat het wordt verkocht aan de hoogste bieder. 

Leefbaar, D66, Bij1, PvdA, CU, SP, Denk, Groenlinks en PvdD willen dat het cultuuraanbod in de wijken versterkt wordt. Zo wil de PvdA in elke wijk een fysieke ruimte voor cultuur, of dat nu in een bibliotheek, buurthuis of school is, en heeft de SP het over kleinschalige theaters verspreid over de stad.

De nieuwe partij Bij1 ziet op z’n zacht gezegd de meeste ruimte voor verbetering: de partij pleit voor een volledige herziening van het cultuurbeleid. De kunst die nu gesubsidieerd wordt is volgens hen geen goede afspiegeling van de maatschappij, namelijk vooral wit en westers. Om ook de nu genegeerde makers een kans te geven wil de partij een nieuwe, bottom-up verdeling van het geld. Voorwaarden over publieksaantallen en opbrengsten moeten worden losgelaten, musea moeten gratis worden en het etnisch profilerende publieksonderzoek geschrapt. Net als de rest van de sector moeten musea worden gedekoloniseerd als voorwaarde voor subsidie. Roofkunst moet worden teruggegeven en het perspectief van voormalige koloniën beter aan het voetlicht gebracht.

Aan de andere kant van het spectrum klinkt dit alles voor Leefbaar Rotterdam als een nachtmerrie. Het culturele leven in Rotterdam is volgens hen ‘veel te woke’, en moet er weer zijn voor ‘de gewone Rotterdammer.’ Subsidietoekenning moet volgens hen helemaal niets te maken hebben met diversiteit, maar volledig gebaseerd worden op kwaliteit – twee zaken die elkaar kennelijk tegenspreken. De focus moet verlegd van het centrum naar de wijken en áls er al meer geld vrij komt moet dat naar Diergaarde Blijdorp gaan. Raadslid Thomas Roskam krijgt er de kriebels van als de Coolsingel besluit of en welke cultuur belangrijk is, zei hij in het cultuurdebat. Hij ziet liever dat de wijken er zelf over gaan, via referenda of een grotere rol voor de wijkraden.  

Ook de VVD en het CDA zijn niet dolenthousiast over het uitbreiden van de budgetten. De VVD ‘neemt cultuur serieus,’ maar ook vooral om bijvoorbeeld het vestigingsklimaat te verbeteren. Om wat meer ruimte in de begroting te krijgen wil de VVD af van het geldinfarct dat het Boijmans heet. De partij wil dat de stad een lobby start in Den Haag om van het Boijmans een rijksmuseum te maken. Ze krijgen bijval van de Christenunie. 

Over de vraag of het CDA ook meer geld voor cultuur vrij wil maken moest CDA-raadslids Christine Zandberg in Arminius even nadenken. “Nou… nee is te zuur, maar het is ook te makkelijk om ja te zeggen.”

D66, PvdA en Volt willen dat er een stadsmuseum komt dat het verhaal van Rotterdam vertelt. Geopperd wordt de uitbreiding en huisvesting van Museum Rotterdam. De Denk-variant is een migratiemuseum: “Immigratie heeft de stad haar huidige karakter gegeven,” schrijft de partij, iets waar alle inwoners van de stad volgens hen wat bewuster van mogen worden.

Rotterdam als dansstad, dat klinkt vooral D66, Volt en Leefbaar(!) als muziek in de oren. Volt maakt campagnefilmpjes over de kleine uurtjes en D66 pleit voor een stevige herziening van het nachtbeleid. Zo willen ze meer soorten nachtvergunningen en tien nieuwe 24-uurslocaties. Samen met Groenlinks willen deze partijen specifieke locaties aanwijzen om een nachtwalhalla van te maken, zoals het M4H-gebied. 

Ook Leefbaar Rotterdam wil meer uitgaansgebieden voor ‘de Rotterdamse feestbeesten.’ Studenten moeten de bloemetjes ook in eigen stad beter buiten kunnen zetten, schrijft de partij. In een groter aanbod aan nachtclubs en feestcafé’s, maar vooral ook op een herrezen Danceparade.

Flexibiliteit en maatwerk worden vooral gemist in het huidige beleid, vinden ook Leefbaar, VVD en Bij1. Bijna iedereen benadrukt daarbij dat omwonenden niet de dupe mogen worden van het nachtleven. Socialisten010 wil af van de ‘betutteling’ van de clubs en ook Denk voelt wel wat voor een beetje chaos: “We leven in een 24/7 maatschappij.” 

De VVD wil dat er geen enkele shishalounge meer bijkomt in Rotterdam, omdat het broeinesten van criminaliteit zouden zijn. De collega-liberalen van D66 maken er juist een punt van de ‘stigmatisering’ van shishalounges tegen te willen gaan. Heftige incidenten zijn volgens hen ‘niet maatgevend voor de hele branche,’ en ze pleiten voor betere handhaving voor álle ‘malafide ondernemers.’

Feestpartij D66 wil graag dat Rotterdam de evenementenstad van Nederland wordt. Het CDA wil elke tien jaar twee giga-evenementen, zoals de start van de Tour de France naar de stad halen. Leefbaar, Volt en Socialisten010 vinden het prima als festivals in parken worden georganiseerd. VVD, Groenlinks, SP, CDA, PvdD, Christenunie, 50plus en Bij1 vinden dat niets. Parken moeten altijd openbaar zijn, vinden zij, en verdienen het niet om met enige regelmaat omgeploegd te worden. D66 wil de druk van de parken halen door andere locaties aan te wijzen en te koppelen aan bredere vergunningen. PvdA en Denk zeggen vooral goed te willen nadenken over het hoe en wanneer.

Leefbaar Rotterdam is de enige partij in onze inventarisatie die tegen een vuurwerkverbod is.