In de kleine supermarkten én tussen het zwerfafval vind je in Rotterdam nog plastic flesjes zonder statiegeldlogo. Opvallend, want sinds 1 juli 2021 geldt in Nederland een statiegeldplicht. De Inspectie Leefomgeving en Transport handhaaft, maar na twee jaar zijn er nog steeds overtreders. Hoe kan dat?
“Kijk,” zegt een winkelier van Toko Bergweg, “overal statiegeld”. Trots legt hij een map met facturen op de toonbank. Naast de reguliere prijs betaalt hij de wettelijk verplichte 15 cent statiegeld per plastic flesje. Zijn winkel is een uitzondering. Bij het merendeel van de kleine supermarkten in en rondom het centrum van Rotterdam staan flesjes zonder statiegeld in de schappen. Dat hier sinds 1 juli 2021 een statiegeldplicht voor geldt, lijkt deze winkeliers niet te deren. Die verantwoordelijkheid schuiven ze af op de groothandel waar ze hun flesjes inkopen.
Plastic Soup Surfer
Om zwerfafval tegen te gaan wordt er sinds 1 juli 2021 statiegeld op kleine plastic flesjes geheven. Dat is mede te danken aan Merijn Tinga, beter bekend als de Plastic Soup Surfer die met zijn surfboard aandacht vraagt voor de grote hoeveelheid plastic afval in de Nederlandse wateren. In 2017 trekt hij bij de Tweede Kamer aan de bel en dient een motie in: verminder de hoeveelheid plastic flesjes in het zwerfafval binnen drie jaar met 90%, is zijn boodschap. Hoewel het woord ‘statiegeld’ niet in zijn motie voorkomt, ligt zo’n systeem voor de hand. Die conclusie trekt ook de organisatie die de overheid adviseert over oplossingen voor de zwerfafvalproblematiek, CE Delft: een statiegeldsysteem op blikjes en flesjes kan de hoeveelheid zwerfafval terugdringen met 70 tot 90%.
Er is alleen één bottleneck: in het Nederlandse systeem ligt de statiegeldplicht bij de producent of de importeur en niet iedereen daarvan voldoet aan die plicht. Om aan de statiegeldplicht te voldoen moet een importeur of producent de flesjes voorzien van een statiegeldlogo en barcode en zich aanmelden bij stichting Statiegeld Nederland, die op haar beurt de inname van de flesjes en de uitbetaling van het statiegeld regelt. Heft de importeur of producent geen statiegeld, dan komt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in beeld. Die spreekt degene aan op het ontduiken van statiegeld en kan zelfs een dwangsom opleggen.
Al één reactie — discussieer mee!
Dit is natuurlijk geen typisch Rotterdams vraagstuk. Het zijn niet alleen de plastic flesjes. Ook blikjes met statiegeld slingeren volop op straat. Iemand koopt ergens een flesje of blikje drinken. Flesje of blikje leeg… wat dan? Ze rotten het op straat, als het mee zit verdwijnt het in een prullenbak. Ik zie het regelmatig voor mijn ogen gebeuren, maar ik waak ervoor om die mensen aan te spreken. Want behalve de verpakking ligt ook de agressie op straat.
Statiegeld werkt niet bij 15 of 25 cent. Misschien bij een euro? Dan nog! Je moet ook de mogelijkheid hebben om het in te leveren. De NRC schreef er onlangs een heel epistel over.
Een maas in de wet? Na twintig jaar debat over statiegeld kan je rustig stellen, dat het huidige systeem zo is bedoeld. Typisch Nederlandse overheid. De gemeente heeft er niets over te zeggen, maar mag helaas wel de zooi opruimen.